درب و پنجره‌های UPVC
مقدمه
با رویکرد بهینه‌‌سازی مصرف انرژی درساختمان در سال‌های اخیر درب و پنجره‌های UPVC جایگاه خود را در سبد کالاهای ساختمانی تثبیت کرده و به یکی از اقلام اصلی ساختمان تبدیل شده است.
در این مقاله سعی بر این است که اطلاعات عمومی و بعضاً تخصصی مربوط به طراحی ساخت و نصب درب و پنجره‌های UPVC برای کاربران پلتفرم فروش آنلاین هایپرساز ارائه شود تا راهنمای خریداران در مرحله انتخاب محصول باشد.
ماده اولیه UPVC
یو پی وی سی (unplasticised poly vinyl chloride) در واقع PVC غیر پلاستیک است. یعنی با آمیختن حدود 85 درصد PVC و مواد افزودنی شامل پرکننده‌ها روان سازها، تثبیت کننده‌های حرارتی و مقاوم کننده‌ها در مقابل ضربه UPVC به دست می‌آید که در عین سختی و مقاومت در برابر ضربه، قابل خم شدن بوده، در مقابل عوامل جوی و اشعه ماورای بنفش مقاوم بوده و خواص آن ثابت می‌ماند.
فرآیند تولید پروفیل UPVC
ابتدا PVC و افزودنی‌ها با درصدهای مشخص توسط میکسر ترکیب می‌شوند مخلوط حاصل بین 16 تا 24 ساعت در دمای محیط می‌ماند تا الکتریسیته ساکن حاصل از اختلاط از بین رفته و دمای آن با دمای محیط یکسان شود، مواد اولیه پس از مخلوط شدن وارد مرحله اکستروژن می‌شود که مرحله‌ای بسیار دقیق و حساس است. در این مرحله اکسترودرها با توجه به نوع سطح مقطع پروفیل‌ها تنظیم شده و مواد ترکیبی را پس از پیش گرم کردن، پلاستیسیته کردن و خروج گازهای متصاعد شده، در قالب پروفیل تزریق می‌نمایند. در انتها اطلاعات بر روی پروفیل تولید شده حک و پروفیل وارد مرحله برش و بسته بندی می‌شود.
مزایای درب و پنجره UPVC
- عایق حرارتی و صرفه‌جویی در مصرف انرژی (در حالی که معمولاً 30 تا 45 درصد از اتلاف حرارتی از پنجره‌ها صورت می‌گیرد.)
- عایق صوتی در حد کاهش صوتی بین 20 تا 40 دسی‌بل (با استفاده از شیشه‌های 2 و 3 جداره)
- آب‌بندی و هوابندی مناسب
- ثبات رنگ و خواص در طول دوره‌ی بهره‌برداری
- سهولت نصب
- مقاومت در برابر خوردگی و پوسیدگی
- عدم نیاز به رنگ آمیزی و سهولت نظافت
- مقاومت در برابر اشعه ماورای بنفش (UV)
استانداردها
ساخت درب و پنجره‌های UPVC تحت استاندار شماره 12991 «طبقه‌بندی، الزامات و روش‌های آزمون پروفیل UPVC» و استاندارد شماره 8510 «پنجره‌های ساخته شده از پروفیل UPVC – ویژگی‌ها» انجام می‌شود البته برای پروفیل‌های UPVC با سطح پوشش‌دار، استاندارد BS7722 حاکم می‌باشد.
مطابق استاندارد 12991 رده بندی پروفیل UPVC از نظر کاربرد در شرایط اقلیمی مختلف به دو رده M (مختص اقلیم معتدل) و رده S (مختص اقلیم سخت) تفکیک می‌شوند. در اقلیم معتدل متوسط حداکثر دمای روزانه در گرم‌ترین ماه سال کمتر از ˚22 سانتی‌گراد و در اقلیم سخت بیشتر از ˚22 سانتی‌گراد تعریف شده است و پروفیل مناسب برای اقلیم معتدل در نواحی اقلیمی سخت نباید به کار رود. استاندارد یاد شده پروفیل‌ها را از نظر میزان مقاومت در برابر ضربه ناشی از سقوط جسم نیز به 2 رده I و II تقسیم می‌نماید و رده II مربوط به پروفیل‌های مقاوم‌تر است. همچنین از نظر ضخامت دیواره پروفیل، 3 رده A ،B و C تعریف شده و در رده‌ی A که باکیفیت‌تر می‌باشد ضخامت جداره سطوح قابل رؤیت پروفیل می‌بایست از 2/8 میلی‌متر بیشتر باشد.
مطابق استاندارد، نشانه‌گذاری بر روی پروفیل‌های اصلی الزامی بوده و به شرح زیر خواهد بود:
در صورت رعایت استاندارد 8510 انتظار عمر بیش از 40 سال پنجره‌های UPVC می‌رود البته عمر نوارهای آب‌بند و هوابند 10 تا 20 سال بوده و این نوارها می‌بایست بدون نیاز به بازکردن پنجره قابل تعویض باشند.
آزمایش‌ها
پروفیل‌های UPVC تولیدشده، توسط آزمایشگاه تولیدکننده و آزمایشگاه‌های مرجع مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرند. بعضی از آزمایش‌های محصول یکی از تولیدکنندگان معتبر (هافمن) به شرح زیر است:
- آزمایش کیفیت، ثبات و براق بودن رنگ پروفیل
- آزمایش مقاومت پروفیل در برابر ضربه ناشی از سقوط وزنه
- آزمایش سنجش برگشت حرارتی پروفیل برای مقاومت در برابر گرما و سرما
- آزمایش استحکام و مقاومت کششی
- آزمایش تغییرات ظاهری پروفیل در دمای 150 درجه سانتی گراد
- آزمایش جوش و زوایای پروفیل
مشخصات مکانیکی پروفیل UPVC براساس اطلاعات یکی از تولیدکنندگان معتبر (ویستابست) به شرح زیر است:
| شرح | واحد | مقدار |
| مدول الاستیسیته | کیلوگرم بر سانتی‌مترمربع | 25000 |
| مقاومت ضربه در 23 تا 40 – درجه سانتی‌گراد | کیلوژول بر مترمربع | بدون شکست |
| مقاومت کششی (جاری شدن) | کیلوگرم بر سانتی‌مترمربع | 440 |
| ضریب هدایت حرارتی (λ) | وات بر متر درجه کلوین | 0/2 |
| جذب آب | درصد | 0/04 |
| وزن مخصوص | گرم بر سانتی‌متر مکعب | 1/44 |
| انبساط و انقباض (یک ساعت در100 درجه سانتی‌گراد) | درصد | کمتر از 2 |
گواهینامه فنی
مطابق گواهینامه فنی صادر شده توسط مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، تولید کنندگان به نام پروفیل UPVC مانند ویستابست، بوتیا صنعت، هافمن، همارشتن و وینتک دارای کلاس II ضربه کلاس A ضخامت جداره و تأییدیه ماده دست اول (VM) بوده و محصولات بوتیا صنعت از نظر مقاومت در برابر هوازدگی مصنوعی، دارای تأییدیه اقلیم سخت (s) می‌باشد.
یراق‌آلات
یراق آلات درب و پنجره UPVC یکی ازاقلام اصلی هزینه بوده در کارکرد مناسب درب و پنجره نقش اساسی ایفا میکند. یراق‌آلات باکیفیت، عملکرد مطلوب درب و پنجره را در دراز مدت تضمین می‌نماید در صورتی که خریدار از یراق‌آلات باکیفیت استفاده ننماید و پس از چند سال تصمیم به تعویض آنها بگیرد شاید سوراخ‌ها و پیچ‌های یراق آلات جدید کاملا منطبق با قبلی نباشد و دردسرهایی را ایجاد نماید.
بسیاری از مالکان به درستی هزینه بیشتر در یراق‌آلات را بر هزینه بیشتر در پروفیل UPVC ترجیح می‌دهند. البته موضوع انتخاب یراق آلات در شرایط جوی به خصوص و در مناطق مرطوب از حساسیت بیش‌تری برخوردار است.
برندهای مطرح در یراق‌آلات درب و پنجره‌های UPVC به شرح زیر هستند:
| روتو | ساخت کشور آلمان |
| شورینگ | ساخت کشور آلمان |
| زیگینیا (Zifginiya) | ساخت کشور آلمان |
| کاله | ساخت کشور ترکیه |
| GU | ساخت کشور آلمان (در ترکیه و چین هم تولید می‌شود.) |
| ورنه (Vorne) | ساخت کشور ترکیه |
| VHS | ساخت کشور ترکیه |
| آکادو | ساخت کشور ترکیه |
بعضی تولیدکنندگان ایرانی مانند ایرماک و ماک تولز نیز بعضی یراق آلات را تولید و عرضه می‌نمایند.
یراق آلات پنجره با بازشوی تک حالته شامل اسپانیولت، جلو قفلی، لولا و دستگیره می‌باشد.
اسپانیولت نوعی یراق است که با چندین زبانه کوچک در امتداد طولی پروفیل، لنگه درب پنجره را به چهارچوب قفل میکند و با درگیر شدن با جلو قفلی، بازشوی پنجره محکم به چهارچوب می‌چسبد. اسپانیولت‌های دو زبانه از کیفیت و امنیت بالاتری برخوردارند.
جلوقفلی اصطلاحا زاماک نیز نامیده می‌شود. زاماک در واقع جنس این قطعه می‌باشد. زاماک آلیاژی است بر پایه عنصر روی دارای 4 گرید است و به طور متوسط عناصر اصلی آن شامل 95 درصد روی و 4 درصد آلومینیوم و 1 درصد مس است. لغت زاماک مخفف عناصر اصلی این آلیاژ در زبان آلمانی است. چگالی زاماک 6.7 گرم بر سانتی‌متر مکعب بوده و دارای گریدهای 2،3،5،7. هرچه گرید زاماک کمتر باشد استحکام کششی و سختی آن بیشتر و درصد ازدیاد طول آن کمتر خواهد بود.
مهمترین قابلیت آلیاژهای روی دقت ابعادی آن بوده و قطعه جلو قفلی (زاماک) نقش مهمی در رگلاژ درب و پنجره و قفل شدن و چسبیدن کامل لنگه به فریم دارد.
لولا معمولاً برای بازشوی پنجره تک حالته 2 لولای 75 میلی‌متر با وزن 80 گرم کفایت میکند.
دستگیره از آلیاژهای فلزات، پلاستیک یا آلومینیوم ساخته می‌شوند پر مصرف‌ترین دستگیره‌ها برای پنجره‌های لولائی دستگیره‌های یک‌طرفه و برای درب‌ها، دستگیره‌های دوطرفه دارای قفل می‌باشند. برای پنجره‌های کشویی، دستگیره‌های مخفی یا انگشتی بیش‌ترین کاربرد را دارد، زیرا دستگیره معمولی مانع باز شدن لنگه پنجره یا درب می‌شود. بلند بودن اهرم دستگیره باعث می‌شود فشار کمتری به دستگیره و اسپانیولت پنجره وارد شود و پنجره راحت‌تر باز و بسته شود.
در بخش دوم مقاله، عملکرد پنجره‌ها، متره و برآورد، ملاحظات مونتاژ و ملاحظات نصب مطرح خواهد شد.
منابع:
کاتالوگ و بروشور تولیدکنندگان
استانداردهای ملی 12991 و 8510
گواهی نامه فنی مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی
فن‌آوری‌های نوین ساختمانی – سیامک ابراهیم زاده
